Kediler

Kediler ve evcil hayata geçiş

Kediler ve insanlar arasındaki ilişkinin 5000 yıl öncesine, Antik Mısır’a dayandığı ve 2013 yılına kadar Mısırlıların kedileri evcilleştiren ilk halk olduğu düşünülürdü fakat yapılan yeni bir araştırmada Çin’de evcil kedilerin varlığının izi bulundu. 

Kedileri, insanların yerleşik düzene geçmeleri ile birlikte yiyeceklerini zararlı kemiricilerden korumak ve bu hayvanlardan kurtulmak amacıyla evcilleştirdiği ve ilk evcilleştirilen kedi soyunun Afrika yaban kedileri (Felis lybica) olduğu düşünülmektedir.

Kedileri Yunanlılar evcil hayvan, Romalılar dost ve Asyalılar kutsal olarak görürken Avrupalılar ortaçağda kedilere zulüm etmişlerdir. Bunun sebebi ise siyah kedilerin cadıların yakınları olduğuna inanmış olmalarıydı. Hatta siyah kedilerin şeytanla doğrudan bağı ve gizli güçleri olduğu düşünülüyordu. Kemirgen kontrolünde önemli yeri olan can dostlarımız kediler, ‘Çizmeli Kedi’ gibi önemli masalların da etkisiyle toplumda yeniden kabul görmeye başladılar. Sanatçıların şarkılardan masallara, belgesellerden filmlere, resimlerden müzikallere kadar eserlerinde kedilere değinmiş olmaları kedilerin toplum tarafından zamanla benimsenmesine yardımcı olmuştur.

Kediler bağımsız yaratılışa sahip hayvanlardır ve belki de bu durum birçok hayvana göre daha geç evcilleştirilmiş olmasından kaynaklanıyor olabilir. Her ne kadar kediler doğal olarak kendi kendilerine yeten hayvanlar olsa da trafiğin yoğun olduğu kentsel bölgelerde yaşıyorsanız almanız gereken önlemlere dikkat etmelisiniz.

Kediler birçok insanın düşündüğünün aksine çok sadık dostlarınız olabilir, zor zamanlarınızda sizlere yardımcı olabilirler ve buna karşılık sizden çok az şey isterler; yemek, barınak ve biraz da şefkat. Ailemizin bir parçası olan dört ayaklı dostumuz Jess The Cat bizimle yaşamaya başladığından beri hayatımız daha da renklendi.

Kedi ırkları

Dünya genelinde elliden fazla farklı kedi ırkından meydana gelen yüzlerce farklı renkte milyonlarca evcil kedi bulunmaktadır. Kedi soyları arasındaki büyüklük ve görünüm farkı köpeklere göre biraz daha az çeşitlilik gösterse de her bir kedi ırkı kendine has fiziksel ve kişilik özelliklerine sahiptir. 

Uzun tüylü kediler

• Maine Coon
• Birman
• Balinese
• Himalayan

Kısa tüylü kediler

Saf ırk kedilerde kalıtsal zayıflık daha az yaygın olmasına rağmen, şaşırtıcı bir şekilde, melez ırk kedi sahiplenme oranı daha fazladır. Fakat son yıllarda özellikle belli çevrelerde evcil hayvanlara verilen değerin artmasıyla pedigri ev kedisi sahiplenen sayısında artış yaşanmaktadır. 

Kedi sahiplenirken nelere dikkat etmeliyim?

Yavru ya da yetişkin bir kedi sahiplenmek istediğinizde birçok yerden alabilirsiniz; evcil hayvan satan dükkânlardan (petshop), veteriner kliniklerinden, internet sayfalarından ya da barınaklardan. Alternatif olarak arkadaşınız veya komşunuzun huyunu bildiğiniz yeni doğum yapmış kedisinin yavrularına da kucak açabilirsiniz.

Safkan bir kedi bakıyorsanız itibarlı ve güvenilir bir yetiştirici bulmalısınız ve Dünya Kedi Federasyonu’na kayıtlı uluslararası geçerliliği olan secere kaydının olup olmadığına göre karar verebilirsiniz. Oysa ki melez kedilerin genetik bilgilerine sahip olmanız pek mümkün değildir.

Yavru kedi seçerken 8 haftalıktan küçük olmaması dikkat etmeniz gereken en önemli unsurdur. Bu zamana kadar anne kedinin yanında kalması biraz da olsa sosyalleşmeyi öğrenmesi için önem teşkil etmektedir. Safkan kedi alacaksanız aynı anneden doğan diğer yavruların da orada olması seçim yaparken görünüş, sağlık ve mizaç/davranış bakımından dikkat edeceğiniz hususlar açısından tercihinizi etkileyecektir. Enerjik, mutlu ve sizden çekinmeyen hatta size yaklaşan kediyi seçmeniz uygun olacaktır.

Kedilerin sağlıklı olduğu nasıl anlaşılır?

Hapşırık, göz ve burun akıntısı, kuyruk altındaki tüylerin kirli olması, pire ısırıklarının varlığı, tüylerinin ve kulakların kirli ve kokuyor olması size yavru kedilerin sağlık durumu hakkında biraz fikir verebilir. Ancak bu durum sizi korkutmasın.  Bakım ve ilgi ile birçok sorunun üstesinden kolaylıkla gelebilirsiniz.

Mavi gözlü beyaz kedilerin birçoğunda sağırlığa rastlanmaktadır, almaya karar vermeden önce sizi göremeyeceği bir bölgeden gürültü yapıp test edebilirsiniz. Diş eti pembe renkte olmalıdır, kırmızı değil. Tüyleri temiz olmalı ve düğümler olmamalıdır. Üzerinde pire olmamalıdır, tüyler içinde siyah noktacıklar olup olmadığı pire hakkında size ipucu verebilir. Ayrıca bir kedinin ishal olup olmadığını kuyruğun altına bakarak anlayabilirsiniz, ishal olmayan kedilerde bu bölge temizdir.

Kedilerin yeni hayatına alışma süreci

Evinize yeni bir kedi getirdiğinizde size alışması zor olmayacaktır fakat yeni yaşam yerine alışması için biraz zamana ihtiyaç duyacaktır. Özellikle yavru kediler annelerini ya da kardeşlerini izleyebilirler, bu yüzden hazırlıklı olmalısınız; yani evinizin en sakin olduğu, sizin de yoğun olmadığınız bir dönemi seçmelisiniz. Bu ona yeterince vakit ayırabilmeniz ve gerekli kontrollerinin yapılabilmesi için veteriner hekim kontrolüne götürebilmeniz açısından önem taşır.

Daha önce bir araca binmemiş olan kediler biraz gergin olabilir, bu tamamen normaldir, sakin olun. Güvenli bir şekilde seyahat edebilmek için içerisine gazete kâğıdı ya da küçük bir havlu koyabileceğiniz hava alan bir kedi taşıma çantası veya küçük bir kutuya ihtiyacınız olacaktır.

Eve geldiğinizde kediniz alışana kadar onu ayrı bir odada kendi haline bırakın. Bulunduğu yere yatağını, temiz kaplara biraz su ve yemek koyun. Bunlara rahatça ulaşabileceğinden emin olun ve onu uzaktan takip edin.

Onun yanında şefkatli ve sessiz olun, çocuğunuz varsa ona nasıl yaklaşması ve kucağına alması gerektiğini öğretin. Yavru kedileri anneleri boyunlarından tutarak taşır fakat siz çocuğunuza bir eliyle göğüs diğer eliyle kuyruğun olduğu bölgeden tutmayı öğretin.

Ailenize yeni katılan kediniz evde başka kedi ve köpeğiniz varsa onlara çabucak alışacaktır fakat özellikle yavru kediniz alışana kadar köpeğinizi ayrı bir odada tutun ve tanıştırırken yavru kediniz kucağınızda olsun. Diğer kedi/kedilerle tanışması da sizin denetiminizde olmalı. Bazen yavru kediler korkabilir ve cesur olduğunu göstermek için sırtını kemer gibi yükseltebilir ya da tıslayabilir ve siz araya girmek durumunda kalabilirsiniz. 

Kediler meraklı hayvanlardır ve sizin kediniz de eve alıştıktan sonra bir yolunu bulup basit oyuncaklarla oynarken eğlenmeyi öğrenecektir. 

Kediler için ihtiyaç duyacağınız malzemeler

Kedi sahiplenmek istediğinizde çok fazla eşya almanıza gerek yoktur fakat ihtiyaç duyacağınız bazı malzemeler vardır.

• Kedi yatağı
• Kedi taşıma çantası
• Su kabı
• Mama kabı
• Kedi tuvaleti ve kumu
• Kedi tarağı ve makası

Kedilerin bakımı nasıl yapılır?

Kediniz günün çoğunu uyuyarak geçirebilir, bu normal bir davranıştır. Çocuklara kedilere nasıl davranmaları gerektiği öğretilmelidir. Küçük çocuklar uyuyan ya da dinlenen kedileri rahatsız etmemeli, kucaklarına almamalıdır. 3 yaşından küçük çocuğunuz varsa kedilere nasıl davranmaları gerektiğini bilemeyeceklerinden özellikle yakın temas sizin denetiminiz altında olmalıdır.

Kediler kendi kendilerini temizler ve dilinin dikenli yapısı sayesinde günün belli kısmını tımar yaparak geçirir.

Kedinizin tüylerini günlük fırçalayarak erişilmesi zor yerlerde düğüm oluşumu ve matlaşmanın önüne geçebilirsiniz. Küçük yaşlardan itibaren alıştırırsanız kediler onları fırçalamanızdan hoşlanırlar. Uzun tüylü kediler günlük kedi tarağıyla taranarak düğüm oluşması önlenmelidir. Bu bakımı sağladığınızda kedilerin kendilerini temizlerken yutacağı kılların oluşturduğu ‘tüy yumağı sorunu’ riskini azaltırsınız. Bu sorunu kediler için özel hazırlanmış mamalardan yararlanarak azaltabilirsiniz.

Düzenli olarak yapacağınız kontrollerle kedinizde pire olup olmadığını anlayabilirsiniz. Bunun için ıslak mendili/ıslatılmış beyaz kâğıt havluyu kedinizin tüyleri arasında ovuşturun ve mendilin üzerinde siyah/kahverengi bir şeyler olup olmadığını kontrol edin. Bu lekelere parmağınız ile bastırdığınızda yayılıyorsa kediniz pire sorunu yaşıyordur, derhal müdahale ederek bu sorundan kurtulabilirsiniz.  

Sokağa çıkmayan ve evde yalnız kalan kediler sıkılabilir ve mobilyalarınıza zarar veren davranışlarda bulunabilirler. Onların sıkılmasını önlemenin en iyi yolu ikinci bir kedi edinmek ya da iki yavru kediyi aynı anda sahiplenmek olabilir. Kedinizle ara sıra oynamanız, kendine ait oyuncaklarının olması ve lazer onları biraz da olsa eğlendirecektir.

Eğer kedinizin yavrulamasını istemiyorsanız  bu dönemde kedi idrarı çok kötü kokacağından 6 aylık olduktan sonra kısırlaştırmanız gerekebilir. Dişi kediler sezon geldiğinde özellikle geceleri sizi rahatsız edecek kadar yüksek sesle ve sık sık miyavlarlar.

Sıkça sorulan sorular

Kedi tüyünden parazit geçer mi?

Dışkılama yoluyla dökülen parazitler kedilerin tüylerine yapışabilir, bu kedilere dokunduktan sonra gerekli hijyen kurallarına uymayan kişilere geçebilir.

Kedimi yıkayabilir miyim?

Hekiminiz medikal amaçlı önermedikçe kedinizi yıkamanız gerekli değildir. Kediler dillerini kullanarak günlük temizliklerini yaparlar. Bazı kedi ırkları suda zaman geçirmeyi sevdikleri için onları yıkayabilirsiniz, bu yüzden kedinizin tepkilerine göre karar vermelisiniz. Fakat genellikle kediler banyo yapmayı sevmezler ve bu nedenle banyo yaptırmak istediğinizde hırçınlık gösterebilirler, dikkatli olun! 

Kediler ücretsiz kısırlaştırılabilir mi?

Ücretsiz kısırlaştırma ameliyatları belediyelere bağlı barınaklar tarafından sadece sokak kedilerine yapılmaktadır.

‘Kedi Bakımı’ ve ‘Kedi Hastalıkları’ hakkında daha fazla bilgi edinmek ya da kedinizle başka bir ülkeye göç etmekle ilgili yapılması gereken işlemler hakkında bilgi almak için ‘Göçmen Kediler ve Köpekler‘ adlı yazıları inceleyebilirsiniz.